تاثیر کاربرد اسپرمین و اسیدجیبرالیک بر شکستن خواب مینی تیوبرها و غده های معمولی سیب زمینی

عدم جوانه زنی غده سیب زمینی به دلیل وجود خواب، زمانی که قرار است غده ها در زمان نسبتا کوتاهی پس از برداشت به عنوان بذر مورد استفاده قرار گیرند یک مشکل جدی است. تا کنون تعدادی از مواد شیمیایی برای شکستن خواب غده مورد استفاده قرار گرفته اند که به نظر می رسد از بین این مواد جیبرلین ها در شکستن خواب غده موثرتر باشند. به علاوه احتمال می رود پلی آمین ها نیز در شکستن خواب غده ها موثر باشند، زیرا تحقیقات مختلف افزایش این دو هورمون را کمی قبل از شکسته شدن خواب در غده ها به اثبات رسانده است. در ارتباط با جیبرلین تا کنون تحقیقات زیادی انجام شده که هر یک از پژوهشگران غلظت های مختلفی از این هورمون را توصیه کرده اند. اما در ارتباط با پلی آمین ها اطلاعات چندانی در دسترس نیست. این قضیه به خصوص در ارتباط با شکستن خواب مینی تیوبرها حائز اهمیت است. بنابراین در پژوهش حاضر دو آزمایش مجزا انجام گرفت که هر آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار که هر تکرار شامل 10 غده بود، انجام شد. آزمایش اول که به صورت فاکتوریل 3×2×7 بود با هدف بررسی تاثیر غلظت های مختلف اسید جیبرالیک (5، 10 و 20 میلی گرم در لیتر) و اسپرمین (30، 45 و 60 میلی گرم در لیتر) همراه با شاهد، برش و عدم برش ساقه گاه غده و رقم (آگریا، مارفونا و چاندراموخ) و اثر متقابل آنها روی شکستن خواب و رشد جوانه غده های معمولی سیب زمینی انجام گرفت. در این آزمایش کاربرد اسید جیبرالیک و اسپرمین منجر به شکسته شدن زودترخواب غده سیب زمینی در هر سه رقم شد، اما اسپرمین تاثیر کمتری روی شکستن خواب غده ها نسبت به اسید جیبرالیک داشت. همچنین کاربرد اسید جیبرالیک و اسپرمین منجر به افزایش تعداد جوانه بیدار شده در غده گردید. کاربرد اسید جیبرالیک در هر سه غلظت طول جوانه غالب را افزایش داد، در حالی که اسپرمین طول آن را کاهش داد. برعکس قطر جوانه غالب با کاربرد 10 و 20 میلی گرم در لیتر اسیدجیبرالیک کاهش ولی با کاربرد 30 و 45 میلی گرم در لیتر اسپرمین افزایش یافت. برش ساقه گاه غده تاثیر معنی داری روی طول دوره ی خواب و طول جوانه غالب نداشت ولی قطر جوانه غالب را کاهش داد. همچنین ایجاد برش در ساقه گاه غده منجر به افزایش تعداد جوانه بیدار شده در غده و نیز افزایش پژمردگی ظاهری غده ها گردید. آزمایش دوم که به صورت فاکتوریل 3×8 بود با هدف بررسی تاثیر غلظت های مختلف اسید جیبرالیک (25، 50، 250 و 500 میلی گرم در لیتر) و اسپرمین (60، 90 و 120 میلی گرم در لیتر) همراه با شاهد و رقم (آگریا، مارفونا و سانته) و اثر متقابل آنها روی شکستن خواب و رشد جوانه مینی تیوبرهای سیب زمینی انجام شد. در این آزمایش کاربرد اسید جیبرالیک و اسپرمین منجر به شکسته شدن زودترخواب مینی تیوبرهای هر سه رقم شد، اما اسپرمین تاثیر کمتری روی شکستن خواب مینی تیوبرها نسبت به اسید جیبرالیک داشت. همچنین کاربرد اسید جیبرالیک منجر به افزایش تعداد جوانه بیدار شده در مینی تیوبرها گردید. اسید جیبرالیک در غلظت های 50، 250 و 500 میلی گرم در لیتر باعث افزایش معنی دار طول جوانه غالب نسبت به تیمار شاهد شد. با وجودی که کاربرد اسپرمین طول جوانه غالب را کاهش داد اما اختلاف آماری معنی داری با شاهد نداشت. برعکس قطر جوانه غالب با کاربرد اسیدجیبرالیک کاهش ولی با کاربرد اسپرمین افزایش یافت. پژمردگی ظاهری غده های تیمار شده با اسیدجیبرالیک به غلظت های 50، 250 و 500 میلی گرم در لیتر بیشتر از تیمار شاهد بود، اما تیمار اسپرمین از این نظر اختلاف معنی داری با شاهد نداشت. در بین ارقام مدت زمان لازم برای ظهور جوانه غالب مینی تیوبرهای رقم سانته کمتر از دو رقم دیگر بود. به علاوه کمترین طول جوانه غالب و بیشترین قطر جوانه غالب، تعداد جوانه بیدار شده در غده و پژمردگی ظاهری نیز در مینی تیوبرهای همین رقم مشاهده شد. بیشترین تعداد روز تا ظهور جوانه غالب و بیشترین طول جوانه غالب نیز مربوط به مینی تیوبرهای رقم مارفونا بود. اثر متقابل رقم با هورمون در تمامی صفات اندازه گیری شده در آزمایش دوم معنی دار بود.